Chi tiết - Huyện Vĩnh Linh

Theo sách “Ô Châu cận lục” của Dương Văn An chép từ thời nhà Mạc năm 1553 ghi: “Bà Phi họ Lê quê ở xã Sa Lung - tức làng Sa Trung ngày nay, thuộc châu Minh Linh, vốn là con gái vào hầu hạ trong cung khi Lê Thánh Tông chưa lên ngôi. Đến khi Lê Thánh Tông lên ngôi vua, bà được tuyển vào hậu cung. Là người có tài có đức, bà được yêu quý hơn cả và được thăng lên làm phi…”. Bà Lê Quý Phi cùng người anh và người em của mình đã có công phò vua giúp nước, chiêu dân lập ấp, khai phá vùng đất Minh Linh, mở rộng cương thổ Đại Việt dưới triều Lê sơ. Sau khi mất, Nhân dân đã lập Miếu thờ Vương phi họ Lê và Lễ giỗ Thánh mẫu được tổ chức định kỳ vào ngày 27/3 âm lịch hàng năm.

Tại ngôi miếu này còn ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử quan trọng. Thời kỳ tiền khởi nghĩa 1942-1943, Tổng Bí thư Lê Duẩn đã từng hoạt động bí mật tại ngôi miếu này để chỉ đạo phong trào cách mạng ở khu vực Vĩnh Linh. Sau Cách mạng Tháng Tám thành công, hưởng ứng lời kêu gọi của Chính phủ, dân làng Sa Trung đã khấn nguyện tại bàn thờ Thánh mẫu Vương phi họ Lê để xin cống hiến cho kháng chiến những đồ thờ quý báu mà các đời vua nhà Nguyễn có sắc phong và ban tặng cho bà.

Trong chống Mỹ cứu nước, lợi thế mộ bà chúa nằm ở địa hình của Lòi Xó Rọ nên bộ đội ta trú quân an toàn. Cũng tại khu vực mộ bà Vương phi, một bệnh viện dã chiến được hình thành để cứu chữa thương bệnh binh từ chiến trường miền Nam chuyển ra.

Với ý nghĩa và giá trị lịch sử to lớn, Miếu Vương phi họ Lê đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Hàng năm lễ giỗ bà Vương phi họ Lê thu hút rất đông khách thập phương đến thăm quan, phúng viếng. Đặc biệt, tại Lễ giỗ năm nay, lần đầu tiên xã Vĩnh Long đã phục dựng Lễ rước kiệu Bà để làm phong phú thêm hoạt động bên cạnh các Lễ cúng tiên thường, Lễ cúng chính kỵ, Lễ dâng hương, ôn truyền thống.

Qua đó để giới thiệu với du khách về giá trị lịch sử văn hóa của mảnh đất và con người xã Vĩnh Long nói riêng, huyện Vĩnh Linh nói chung, góp phần thúc đẩy nền KT-XH, nâng cao đời sống vật chất cũng như tinh thần cho Nhân dân trên địa bàn.

Nguyên Đồng- PV