Chi tiết - Huyện Vĩnh Linh

Sự cần thiết phải đẩy mạnh xây dựng văn hóa, con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

Con người Việt Nam đang sống trong một thế giới toàn cầu hóa, với nền kinh tế tri thức và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 có nhiều thuận lợi và khó khăn đan xen.

Trong dòng chảy của văn hóa Việt Nam sau hơn 35 năm đổi mới cho thấy, nhận thức về văn hóa, xã hội, con người ngày càng toàn diện, sâu sắc hơn. Tư tưởng, đạo đức và lối sống - lĩnh vực then chốt của văn hóa đã có những chuyển biến tích cực; hệ thống chính sách pháp luật về văn hóa tiếp tục được hoàn thiện, tạo điều kiện cho nhân dân tham gia tích cực vào hoạt động sáng tạo và hưởng thụ văn hoá; công tác bảo tồn, phát huy di sản văn hóa tiếp tục được quan tâm; tổ chức tốt hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, văn hóa Việt Nam ra thế giới. Thực tiễn đã chứng minh, những lúc đất nước khó khăn thì các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc được khơi dậy và phát huy mạnh mẽ; lòng yêu nước, tinh thần tương thân, tương ái, sống có nghĩa, có tình, mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam lại càng tỏa sáng; cả dân tộc kết thành một khối thống nhất về ý chí và hành động. Văn hoá đã có những đóng góp tích cực, quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển, lĩnh vực văn hóa còn bộc lộ một số hạn chế, bất cập: Đã xuất hiện các hiện tượng văn hóa tầm thường, dễ dãi, mang tính thị trường; các biểu hiện “lệch chuẩn” trong hưởng thụ văn hóa. Môi trường văn hóa, đạo đức xã hội, đạo đức kinh doanh, trách nhiệm nghề nghiệp, quy tắc ứng xử, văn minh công cộng chưa được xây dựng theo hướng văn hóa…

Đại hội XII của Đảng chỉ rõ: “So với những thành quả trên lĩnh vực chính trị, kinh tế, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, thành quả trong lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng; chưa đủ tầm mức để tác động có hiệu quả xây dựng con người và môi trường văn hóa lành mạnh. Đạo đức, lối sống có mặt xuống cấp đáng lo ngại”- Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.124-125.

Đại hội XIII của Đảng thẳng thắn đánh giá: Văn hoá chưa được quan tâm tương xứng với kinh tế và chính trị, chưa thật sự trở thành nguồn lực, động lực nội sinh của sự phát triển bền vững đất nước. Vai trò của văn hoá trong xây dựng con người chưa được xác định đúng tầm, còn có chiều hướng coi trọng chức năng giải trí đơn thuần. Thiếu những tác phẩm văn hoá, văn học, nghệ thuật lớn phản ánh sinh động tầm vóc công cuộc đổi mới, có tác dụng tích cực đối với con người. Môi trường văn hoá, xã hội tiếp tục bị ô nhiễm bởi các tệ nạn xã hội, tham nhũng, tiêu cực. Chênh lệch về hưởng thụ văn hoá giữa các vùng, miền còn lớn; đời sống văn hoá ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn... Chưa có giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn, đẩy lùi sự xuống cấp nghiêm trọng về một số mặt văn hoá, đạo đức, lối sống, gây bức xúc xã hội”.

Vấn đề đặt ra hiện nay là phải thấy hết thuận lợi và khó khăn, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật về những ưu điểm và hạn chế để có biện pháp xây dựng con người, văn hóa Việt Nam đáp ứng yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Điểm mấu chốt, sống còn hiện nay là củng cố lòng tin của nhân dân. Cùng với quan tâm phát triển kinh tế, giữ vững độc lập chủ quyền quốc gia, đặc biệt phải đặt lên hàng đầu và xuyên suốt phong cách quần chúng, dân chủ. Suy giảm tăng trưởng kinh tế, sớm hoặc muộn sẽ khắc phục được, nhưng mất lòng tin của nhân dân với Đảng và chế độ là mất tất cả.

Nội dung học tập, làm theo và nêu gương

Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất, không chỉ kết tinh những thành tựu của quá khứ, không chỉ thể hiện đỉnh cao của trí tuệ và tâm hồn thời đại mà còn là những phẩm chất tiêu biểu cho nền văn hóa tương lai, đúng như nhận xét của nhà thơ Liên Xô Ôxíp Mandentam: “Từ Nguyễn Ái Quốc đã tỏa ra một thứ văn hóa, không phải văn hóa Âu châu, mà có lẽ là nền văn hóa tương lai… Qua phong thái thanh cao, trong giọng nói trầm ấm của Nguyễn Ái Quốc, chúng ta như nghe thấy ngày mai, như thấy sự yên tĩnh mênh mông của tình hữu ái toàn thế giới”.

Học tập Bác: Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quảng Trị luôn xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, văn hóa là mục tiêu, động lực và hệ điều tiết của sự phát triển; chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa đều phải được coi là quan trọng như nhau; khắc phục thái độ xem nhẹ việc xây dựng và đấu tranh trên lĩnh vực văn hóa. Mỗi cán bộ, đảng viên và Nhân dân tiếp tục phát huy truyền thống yêu nước, suốt đời phấn đấu hy sinh cho mục tiêu lý tưởng của Đảng, lấy ấm no, hạnh phúc của Nhân dân làm mục tiêu phấn đấu; luôn thương yêu, quý trọng con người; việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh. Thực hành văn hóa nêu gương trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân, giúp dân, có trách nhiệm với dân; phát huy vai trò, sức mạnh của dân trong xây dựng văn hóa mới, con người mới. Quan tâm giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc đi đôi với tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa văn hóa của nhân loại. Không ngừng nỗ lực học tập, rèn luyện cả về chuyên môn và phẩm chất đạo đức và lối sống văn hóa để làm giàu trí tuệ, phẩm chất của mình hướng đến các giá trị “chân, thiện, mỹ”. Luôn luôn khắc sâu vào tim và khối óc của mình một chân lý: “Người ta chỉ có thể trở thành người cộng sản khi biết làm giàu trí óc của mình bằng sự hiểu biết tất cả những kho tàng tri thức mà nhân loại đã tạo ra”.

Làm theo Bác: Phải kiến tạo môi trường và điều kiện cần thiết, thuận lợi để văn hóa thật sự thấm sâu trong tâm lý quốc dân, vào toàn bộ đời sống và hoạt động xã hội, vào từng người, từng gia đình, từng tập thể và cộng đồng, từng địa bàn dân cư, vào mọi lĩnh vực sinh hoạt và quan hệ con người; xây dựng, kiến tạo đời sống tinh thần phong phú, cao đẹp. Các cấp ủy, chính quyền phải có kế hoạch để phát triển kinh tế, văn hóa nhằm không ngừng nâng cao đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của Nhân dân. Lồng ghép, gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa chính trị, kinh tế, xã hội với phát triển văn hóa. Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc quan trọng và rất cần thiết. Phát triển con người toàn diện và xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh để văn hóa thực sự soi đường, trở thành sức mạnh nội sinh, động lực cho sự phát triển nhanh và bền vững. Chú trọng xây dựng Đảng và hệ thống chính trị về văn hóa, đạo đức; kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, để Đảng ta và hệ thống chính trị thật sự là đạo đức, là văn minh, tiêu biểu cho lương tri và phẩm giá con người Việt Nam. Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, tận tụy, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, gắn bó máu thịt với Nhân dân.

Nêu gương: Chiều sâu của các giá trị văn hóa mà Chủ tịch Hồ Chí Minh chính là sức cảm hóa, sức thuyết phục từ trái tim đến trái tim, từ trái tim vĩ đại của một nhân cách vĩ đại tới trái tim của hàng triệu người dân bằng những lời nói, hành động tác phong giản dị, hàm súc, có sức lan tỏa mạnh mẽ. Theo gương Bác, mỗi cán bộ, đảng viên phải có tư cách chuẩn mực, thật sự là tấm gương tiêu biểu trên các phương diện: “Tự mình phải: Cần kiệm. Hòa mà không tư. Cả quyết sửa lỗi mình. Cẩn thận mà không nhút nhát. Hay hỏi. Nhẫn nại (chịu khó). Hay nghiên cứu, xem xét. Vị công vong tư. Không hiếu danh, không kiêu ngạo. Nói thì phải làm. Giữ chủ nghĩa cho vững. Hy sinh. Ít lòng tham muốn về vật chất. Bí mật. Đối với người phải: Với từng người thì khoan thứ. Với đoàn thể thì nghiêm. Có lòng bày vẽ cho người. Trực mà không táo bạo. Hay xem xét người. Làm việc phải: Xem xét hoàn cảnh kỹ càng. Quyết đoán. Dũng cảm. Phục tùng đoàn thể”- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 281.

Trong cách ứng xử với Nhân dân là phải có thái độ ân cần, niềm nở, vừa thân ái vừa nhiệt tình, thể hiện tấm lòng độ lượng, khoan dung. Đề cao vai trò, trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong thực hiện văn hóa công vụ. Lấy gương người tốt, việc tốt hằng ngày để giáo dục lẫn nhau để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, văn hóa mới. Người có chức vụ càng cao, cương vị càng lớn càng phải gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề lối công tác để cán bộ, đảng viên và Nhân dân noi theo; phải thể hiện được tư tưởng vững vàng, quan điểm đúng đắn, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, hết lòng vì nước, vì dân; có phong cách lãnh đạo khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, thật sự là hạt nhân đoàn kết, quy tụ, tạo động lực và phát huy trí tuệ tập thể. Việc nêu gương của cán bộ, đảng viên phải theo phương châm “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”, “học đi đôi với làm theo”; cấp ủy viên nêu gương cho đảng viên, đảng viên nêu gương cho quần chúng; cán bộ cấp trên nêu gương cho cán bộ cấp dưới; thủ trưởng cơ quan, đơn vị nêu gương cho công chức, viên chức và người lao động. Từ việc nêu gương của mỗi cán bộ, đảng viên hướng tới việc xây dựng tập thể nêu gương, đơn vị nêu gương để từng bước lan tỏa giá trị của người cán bộ, đảng viên và của tổ chức đến với quần chúng Nhân dân.

Giải pháp thực hiện

Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền

Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của phát triển văn hóa, xây dựng con người trong đổi mới và phát triển bền vững. Các cấp ủy, tổ chức đảng xác định phát triển văn hóa và xây dựng con người là một nhiệm vụ trọng tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trong nhận thức và hành động phải luôn xác định văn hóa là hồn cốt của dân tộc, là nền tảng tinh thần của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển nhanh và bền vững của địa phương. Chấn chỉnh, khắc phục thái độ xem nhẹ việc xây dựng và đấu tranh trên lĩnh vực văn hóa.

Gắn các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển văn hóa và xây dựng con người với các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, từng ngành, từng cấp; phát huy năng lực, trách nhiệm người đứng đầu trong việc phát triển văn hóa, xây dựng con người của từng địa phương, cơ quan, đơn vị. Khơi dậy mạnh mẽ hơn nữa tinh thần yêu nước, ý chí tự cường, tinh thần đoàn kết, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc của toàn dân tộc; phát huy cao độ những giá trị văn hóa, sức mạnh và tinh thần cống hiến của mọi người, tạo nguồn lực nội sinh và động lực đột phá để thực hiện thành công mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Trị mà Đại hội XVII của Đảng bộ tỉnh đã đề ra.

Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng bộ và sự quản lý của Nhà nước nhằm bảo đảm sự thống nhất về tư tưởng và hành động trong xây dựng, phát triển văn hóa từ Tỉnh đến cơ sở.

Tiếp tục nâng cao nhận thức và năng lực lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước trên lĩnh vực văn hóa để đáp ứng yêu cầu phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam trong thời kỳ phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Tuyên truyền, giáo dục trong đảng viên và Nhân dân nhận thức, vận dụng một cách đúng đắn, sáng tạo quan điểm xây dựng và phát triển văn hóa, con người trước yêu cầu mới. Coi trọng công tác kiểm tra, giám sát, khen thưởng, xử lý các hoạt động lãnh đạo, quản lý văn hóa, nhất là việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ về phát triển văn hóa, xây dựng con người.

Coi trọng xây dựng vǎn hóa trong Đảng, hệ thống chính trị và xã hội, mà nội dung quan trọng là học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Văn hóa, đạo đức và lối sống lành mạnh phải được thể hiện trước hết trong mọi tổ chức đảng, nhà nước, đoàn thể, trong cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, trong từng đảng viên, hội viên.

Thường xuyên chăm lo việc nâng cao nhận thức, hiểu biết về lý tưởng cách mạng, chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và tình hình đất nước, địa phương cho đội ngũ trí thức, văn nghệ sỹ, cán bộ văn hóa; làm tốt công tác kết nạp Đảng trong đội ngũ trí thức, văn nghệ sỹ ưu tú.

Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng theo hướng vừa đảm bảo cho văn hóa văn nghệ, văn học nghệ thuật, báo chí phát triển đúng định hướng chính trị, tư tưởng của Đảng, vừa đảm bảo quyền tự do, dân chủ cá nhân trong sáng tạo văn hóa, nghệ thuật, khoa học công nghệ trên cơ sở phát huy tính tự giác cao với mục đích đúng đắn.

Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội, cơ quan thông tin đại chúng, mạng xã hội, Internet… trong việc tuyên truyền, phổ biến về lịch sử - văn hóa nhằm nâng cao kiến thức cho đoàn viên, hội viên và Nhân dân.

Phát huy vai trò chủ thể của Nhân dân trong xây dựng và hưởng thụ đời sống văn hóa. Nâng cao kiến thức, ý thức bảo vệ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, di sản văn hóa, di tích lịch sử trên địa bàn.

Đẩy mạnh xây dựng văn hóa trong Đảng và hệ thống chính trị

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, để lãnh đạo nền văn hóa lấy con người và sự phát triển toàn diện của con người làm trung tâm, cần thiết phải xây dựng văn hóa Đảng và hệ thống chính trị. Văn hóa đạo đức và lối sống lành mạnh phải được thể hiện trước hết trong mọi tổ chức Đảng, Nhà nước, đoàn thể, trong cán bộ, viên chức Nhà nước để tạo động lực, niềm tin và lan tỏa mạnh mẽ trong Nhân dân.

Thứ nhất, củng cố, tăng cường sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng.

Xây dựng đường lối, chủ trương đúng đắn, tạo sự thống nhất cao về chính trị, tư tưởng, tiếp tục nâng cao chất lượng sinh hoạt Đảng. Bảo đảm thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thiểu số phục tùng đa số, cá nhân phục tùng tổ chức, cấp dưới phục tùng cấp trên, toàn Đảng phục tùng Trung ương. Tăng cường đoàn kết, nhất trí trong Đảng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở mục tiêu giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc gắn với việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Tiếp tục đổi mới công tác tuyên truyền việc thực hiện Kết luận số 01- KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05- CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện Kết luận số 21-KL/TW về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, Kế hoạch số 45- KH/TU, ngày 13/01/2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thực hiện Kết luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương; Quy định số 37-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm và các quy định về nêu gương trên các phương tiện truyền thông; Kế hoạch số 182/KH-UBND, ngày 29/9/2022 về triển khai, thực hiện Quyết định số 1909/QĐ-TTg ngày 12/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt “Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Thứ hai, thường xuyên thực hành văn hóa tự phê bình và phê bình

Nâng cao văn hóa tự phê bình và phê bình trong Đảng và hệ thống chính trị. Mỗi cấp ủy, cán bộ, đảng viên cần nâng cao nhận thức, đề cao trách nhiệm trong thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp nâng cao chất lượng công tác tự phê bình và phê bình. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu phải gương mẫu tự soi, tự sửa, giúp đồng chí và quần chúng tự soi, tự sửa.

Phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của cấp ủy, người đứng đầu và trách nhiệm của cả hệ thống chính trị trong tiến hành tự phê bình và phê bình, trên tinh thần tiến hành từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài, từ cấp ủy, người đứng đầu đến cán bộ, đảng viên. Duy trì và thực hiện nghiêm túc, thường xuyên, hiệu quả các nguyên tắc xây dựng Đảng, Điều lệ Đảng, chú trọng thực hiện tự phê bình và phê bình gắn với nhiệm vụ chính trị, với các đợt sinh hoạt Đảng. Kết hợp chặt chẽ giữa công tác tư tưởng với công tác tổ chức; phát huy dân chủ; đề cao tính tự giác, trách nhiệm, thái độ và phương pháp tự phê bình và phê bình đúng đắn, phù hợp, bảo đảm tính văn hóa, tính khoa học, tính nhân văn của mỗi cán bộ, đảng viên. Phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, nhất là Nhân dân ở mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị trong giám sát, phê bình tổ chức Đảng và cán bộ, đảng viên với các hình thức phù hợp.

Thứ ba, tăng cường rèn luyện đạo đức cách mạng cho mỗi cán bộ, đảng viên.

Mỗi cán bộ, đảng viên phải thấm nhuần, tự soi, tự đối chiếu, tự sửa chữa và làm theo, gắn chặt với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái, “lợi ích nhóm” và tình trạng nói không đi đôi với làm, nói nhiều làm ít. Phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong thực hiện tốt các quy định liên quan đến văn hóa công vụ, đạo đức, lối sống. Mỗi cán bộ, đảng viên ra sức rèn luyện đạo đức cách mạng: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.

Đánh giá, sử dụng đúng cán bộ; kiên quyết xử lý nghiêm cán bộ vi phạm về phẩm chất đạo đức, lối sống. Cấp ủy, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị phải thường xuyên quản lý, nắm chắc tình hình đội ngũ cán bộ, đảng viên trong phạm vi quyền hạn, từ đó có biện pháp giáo dục, quản lý, xử lý kịp thời, hiệu quả.

Thứ tư, coi trọng văn hóa nêu gương, văn hóa trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân

Thực hiện nghiêm Quy định 101-QĐ/TW, ngày 7/6/2012 của Ban Bí thư về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”; Quy định số 08-QĐ/TW, ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; Quy định số 28-QĐ/TU, ngày 25/4/2019 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý”. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp phải thực hiện nghiêm túc việc tiếp dân định kỳ hoặc đột xuất để tiếp nhận thông tin, lắng nghe, đối thoại trực tiếp và xử lý những phản ánh, kiến nghị của Nhân dân; kiên quyết chống các biểu hiện thờ ơ, vô cảm, quan liêu, mệnh lệnh, hách dịch, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho Nhân dân, nhất là ở cơ sở. Xây dựng và kịp thời biểu dương những cán bộ, đảng viên thật sự trọng dân, gần dân, học dân, có trách nhiệm với dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin. Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, đạo đức công vụ ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị với phương châm sát chức năng, nhiệm vụ, ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện, dễ đánh giá.

Nghiêm túc triển khai thực hiện Quy định số 124-QĐ/TW, ngày 02/02/2018 của Ban Bí thư (khóa XII) về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên.

Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh

Trọng tâm xây dựng và phát triển văn hóa là xây dựng con người có nhân cách văn hóa và xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh; chú trọng mối quan hệ giữa văn hóa và chính trị, văn hóa và kinh tế; xây dựng văn hóa trong Đảng và hệ thống chính trị; xây dựng văn hóa công chức, văn hóa công vụ, đặc biệt là đạo đức công vụ, chú trọng sự nêu gương của cán bộ, đảng viên.

Xây dựng, phát triển, tạo môi trường và điều kiện xã hội thuận lợi nhất để khơi dậy truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Coi trọng phát triển toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, đời sống văn hóa phong phú, đa dạng, văn minh, lành mạnh, tạo điều kiện thuận lợi để các giá trị văn hóa, chuẩn mực con người Quảng Trị không ngừng được bổ sung, phát triển, thực sự là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực đột phá cho sự phát triển nhanh và bền vững của tỉnh.

Mỗi địa phương, cộng đồng, cơ quan, đơn vị, tổ chức phải là một môi trường văn hóa lành mạnh, góp phần giáo dục, rèn luyện con người về nhân cách, lối sống. Gắn kết xây dựng môi trường văn hóa với bảo vệ môi trường sinh thái. Đưa nội dung giáo dục đạo đức con người, đạo đức công dân vào các hoạt động giáo dục ở địa phương.

Xây dựng gia đình thực sự là nơi hình thành, nuôi dưỡng nhân cách văn hóa và giáo dục nếp sống cho con người. Phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh. Xây dựng và nhân rộng các mô hình gia đình văn hóa tiêu biểu, có nền nếp, ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo, vợ chồng hòa thuận, anh chị em đoàn kết, thương yêu nhau. Xây dựng mỗi trường học phải thực sự là một trung tâm văn hóa giáo dục, rèn luyện con người về lý tưởng, phẩm chất, nhân cách, lối sống; giáo dục truyền thống văn hóa cho thế hệ trẻ. Xây dựng đời sống văn hóa ở địa bàn dân cư, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đoàn kết, dân chủ, văn minh, đạt chuẩn thực chất về văn hóa; thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở; xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh, nhất là trong việc cưới, việc tang, lễ hội. Nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.

Lồng ghép, gắn kết các hoạt động văn hóa với phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, chương trình xây dựng nông thôn mới. Từng bước thu hẹp khoảng cách hưởng thụ văn hóa giữa các địa phương, các tầng lớp nhân dân, giữa thành thị và nông thôn, giữa đồng bằng và miền núi, vùng sâu, vùng xa. Xây dựng, hoàn thiện đi đôi với nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hóa. Tạo điều kiện để Nhân dân chủ động tổ chức các hoạt động văn hóa cộng đồng.

Phát huy các giá trị, nhân tố tích cực trong văn hóa tôn giáo, tín ngưỡng; khuyến khích các hoạt động tôn giáo gắn bó với dân tộc, hướng thiện, nhân đạo, nhân văn, tiến bộ, “tốt đời, đẹp đạo”. Khuyến khích các hoạt động “đền ơn đáp nghĩa”, “uống nước nhớ nguồn”, từ thiện, nhân đạo. Phê phán và ngăn chặn các biểu hiện tiêu cực, mê tín, dị đoan.

Tiếp tục nâng cao hình ảnh quê hương và con người Quảng Trị, đẩy mạnh việc giới thiệu, phát huy các giá trị, bản sắc văn hóa đặc trưng của địa phương. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, nâng cao các giá trị đạo đức xã hội, trước hết là đối với các xã nông thôn mới, các phường, thị trấn văn hóa.

Xây dựng và thực hiện các chuẩn mực văn hóa trong lãnh đạo, quản lý. Chú trọng xây dựng môi trường văn hóa công sở lành mạnh, dân chủ, đoàn kết, nhân văn; ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm bệnh quan liêu, bè phái, mất đoàn kết, chủ nghĩa cơ hội và thực dụng. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp, doanh nhân và kinh doanh. Coi trọng xây dựng và làm lan tỏa các giá trị văn hóa cả trong chính trị và kinh tế, nhất là trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, đoàn thể, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư để văn hóa thực sự thấm sâu, tạo động lực thúc đẩy kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội phát triển bền vững. Đề cao tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, công chức và đảng viên ở các cơ quan, đơn vị trong ứng xử, giao tiếp và giải quyết các mối quan hệ trên nền tảng hệ giá trị văn hóa từ lời nói, cách thức giao tiếp đến hành động, việc làm,...

Chú trọng xây dựng văn hóa ứng xử lành mạnh trong xã hội, phát huy những giá trị tích cực về thuần phong, mỹ tục của gia đình và xã hội; nêu cao tinh thần tương thân, tương ái, đoàn kết; trọng tình nghĩa, trọng công lý và đạo đức xã hội. Xây dựng các quy tắc ứng xử văn minh trong các cơ quan công quyền, trong cộng đồng, nhất là trên không gian mạng, trong giới văn nghệ sĩ,…

Thực hiện nghiêm các biện pháp nhằm ngăn chặn có hiệu quả sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, đẩy lùi tiêu cực và các tệ nạn xã hội. Bảo vệ và phát huy các giá trị tốt đẹp, bền vững của truyền thống văn hóa địa phương.

Xây dựng con người Quảng Trị phát triển toàn diện

Nhiệm vụ trung tâm của sự nghiệp văn hóa là xây dựng con người Quảng Trị phát triển toàn diện về trí tuệ, bản lĩnh, đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối sống, nhân cách, xây dựng thế giới quan khoa học, nhân sinh quan xã hội chủ nghĩa, hướng con người tới những giá trị chân, thiện, mỹ.

Hướng các hoạt động văn hóa, giáo dục, khoa học vào việc xây dựng con người Quảng Trị có thế giới quan khoa học, hướng tới chân, thiện, mỹ. Gắn xây dựng, rèn luyện đạo đức với thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Nâng cao trí lực, bồi dưỡng tri thức con người Quảng Trị đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Xây dựng, phát huy và lan tỏa sâu rộng lẽ sống “Mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”; hình thành lối sống có ý thức tự trọng, tự chủ, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ môi trường; đề cao trách nhiệm cá nhân đối với bản thân, gia đình và xã hội. Khẳng định, tôn vinh cái đúng, cái tốt đẹp, tích cực, cao thượng; nhân rộng các giá trị cao đẹp, nhân văn.

Chú trọng xây dựng yếu tố nghĩa tình, đạo lý “'uống nước, nhớ nguồn”, “'đền ơn, đáp nghĩa” và “tương thân, tương ái” giữa người thân trong gia đình, giữa hàng xóm, láng giềng, giữa đồng chí, đồng nghiệp, làm cho tình người được phát huy, mọi người tự giác hỗ trợ, giúp đỡ nhau trong khó khăn, hoạn nạn.

Nâng cao thể lực, tầm vóc gắn với giáo dục tri thức, đạo đức, kỹ năng sống, năng lực cảm thụ thẩm mỹ, bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm con người; có ý thức thượng tôn pháp luật, dân chủ đi đôi với kỷ luật, kỷ cương; tự do cá nhân gắn với trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân. Đấu tranh phê phán, đẩy lùi cái xấu, cái ác, thấp hèn, lạc hậu; chống các quan điểm, hành vi sai trái, tiêu cực ảnh hưởng xấu đến xây dựng nền văn hóa, làm “tha hóa”, “sa mạc hóa” tâm hồn con người.

Nhiệm vụ, giải pháp cụ thể đối với từng nhóm đối tượng:

(1) Đối với mỗi người: Trước hết, phải yêu nước, thương dân; việc gì lợi cho nước, phải ra sức làm; việc gì hại đến nước, phải hết sức tránh. Hai là, sẵn lòng công ích. Bất kỳ việc to việc nhỏ, có ích chung thì phải hăng hái làm. Ba là, mình hơn người thì chớ kiêu căng; người hơn mình, thì chớ nịnh hót; thấy của người thì chớ tham lam; đối của mình thì chớ bủn xỉn; cách ăn mặc phải sạch sẽ, giản đơn, chất phác, chớ lượt thượt, xa xỉ, loè loẹt; cách làm việc, phải siêng năng, có ngăn nắp, có tinh thần trách nhiệm, đã làm việc gì thì làm cho kỳ được, làm đến nơi đến chốn, chớ làm dối; đối với Nhân dân thì nên thành thực, thân ái, sẵn lòng giúp đỡ.

(2) Đối với cán bộ, đảng viên: Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có trình độ, năng lực, phẩm chất, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, năng lực nổi trội, luôn đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, quyết liệt trong hành động, dám đổi mới, sáng tạo vì lợi ích chung; có uy tín cao và thực sự tiền phong, gương mẫu, nêu gương trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng; trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao.

(3) Đối với công chức, viên chức: Xây dựng đội ngũ công chức, viên chức Quảng Trị hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; chấp hành nghiêm các quy định của Đảng, Nhà nước, cơ quan, đơn vị; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, giữ gìn đoàn kết, văn minh trong ứng xử, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

(4) Đối với trí thức: Xây dựng đội ngũ trí thức có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống văn hóa, yêu quê hương, đất nước, có tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo trong nghiên cứu khoa học, có nhiều công trình, sản phẩm đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh và vì lợi ích của xã hội, cộng đồng.

(5) Đối với công nhân: Xây dựng đội ngũ công nhân có phẩm chất đạo đức tốt, có kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động; luôn cải tiến, nâng cao năng suất lao động, chất lượng công việc; đoàn kết, hỗ trợ đồng nghiệp, ứng xử có văn hóa.

(6) Đối với nông dân: Xây dựng người nông dân có ý chí vươn lên, đoàn kết, tự tin, tự lực, tự cường, chăm chỉ, hợp tác sản xuất - kinh doanh, áp dụng khoa học - công nghệ, nắm bắt nhu cầu thị trường để sản xuất những sản phẩm có chất lượng, giá trị gia tăng cao; tham gia xây dựng nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; có ý thức xây dựng gia đình văn hóa, khóm, ấp văn hóa, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tương thân, tương ái lúc khó khăn, hoạn nạn.

(7) Đối với phụ nữ: Xây dựng người phụ nữ tự tin, tự trọng, trung hậu, đảm đang, cần cù, sáng tạo trong lao động, sản xuất - kinh doanh; phát huy vai trò nòng cốt trong xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa gia đình, nuôi dưỡng, giáo dục nhân cách cho con cháu; thực hiện tốt quy tắc ứng xử văn hóa trong gia đình. Là lực lượng tiên phong trong việc nâng cao chỉ số hạnh phúc của nhân dân và đóng góp quan trọng vì sự tiến bộ của phụ nữ, bình đẳng giới.

(8) Đối với thế hệ trẻ: Xây dựng thế hệ trẻ phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước, có lý tưởng cách mạng, có đạo đức, lối sống văn hóa, có khát vọng, bản lĩnh, có trí tuệ, có sức khoẻ, năng động, sáng tạo, tiên phong, gương mẫu đi đầu trong ứng dụng khoa học - công nghệ, thực hiện chuyển đổi số, khởi nghiệp, lập thân, lập nghiệp, có tinh thần nhân ái, sẻ chia vì cộng đồng, có ý thức giữ gìn và phát huy các giá trị lịch sử - văn hoá truyền thống của dân tộc, quê hương Quảng Trị

(9) Đối với lực lượng vũ trang: Xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quảng Trị có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức trong sáng, trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với Nhân dân; chủ động, sáng tạo, tận tuỵ, linh hoạt, có ý thức trách nhiệm, gần dân, trọng dân, vì Nhân dân phục vụ; sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì sự bình yên và hạnh phúc của Nhân dân.

(10) Đối với chức sắc, chức việc, tín đồ các tôn giáo: Hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, đúng pháp luật, gắn bó với cộng đồng dân cư, nòng cốt trong các phong trào thi đua, các cuộc vận động thực hiện nhiệm vụ chính trị địa phương với tinh thần “tốt đời, đẹp đạo”; phát huy tính nhân văn, hướng thiện, “tương thân, tương ái”, thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, giữ gìn an ninh trật tự, đời sống văn hóa trong cộng đồng dân cư,v.v..

Nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động văn hóa, văn học, nghệ thuật

Đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa từ tỉnh đến cơ sở, từng bước thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa các vùng, các địa phương. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức hội, liên hiệp các hội văn học nghệ thuật nhằm đẩy mạnh hoạt động sáng tác, quảng bá, bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa, các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Gắn chặt phát triển văn hóa với phát triển du lịch.

Làm tốt việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí cán bộ quản lý văn hóa, thể thao. Tăng cường xây dựng văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân, để văn hóa trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp trong hoạt động kinh tế. Đẩy mạnh xã hội hóa, huy động các nguồn đầu tư, tài trợ cho hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao. Phát triển mạnh mẽ phong trào thể dục, thể thao quần chúng, tăng cường sức khỏe, thể lực, thể trạng của Nhân dân gắn với phát triển thể thao thành tích cao. Tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về lĩnh vực văn hóa, thể thao, báo chí, xuất bản, phát thanh - truyền hình theo chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Phát triển mạng lưới truyền thông theo quy hoạch, hoạt động hướng mạnh đến mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tăng cường văn hóa đối ngoại, ngoại giao văn hóa để giới thiệu hình ảnh và con người Quảng Trị. Nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa quần chúng và nghệ thuật biểu diễn chuyên nghiệp, tổ chức nhiều hoạt động văn hóa - nghệ thuật, thể dục - thể thao sôi nổi gắn với các ngày lễ lớn, lễ hội, những sự kiện trọng đại của đất nước, địa phương.

Nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và các phong trào thi đua yêu nước. Phát huy vai trò tự quản của người dân, nhất là tổ nhân dân tự quản cộng đồng trong xây dựng và thực hiện Quy ước khóm, ấp, nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, bài trừ hủ tục văn hóa lạc hậu, không còn phù hợp.

Đổi mới nội dung, nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội Văn học nghệ thuật tỉnh. Phát triển sâu rộng văn học, nghệ thuật quần chúng; có cơ chế khuyến khích văn nghệ sĩ, nghệ nhân phát huy tài năng, năng lực sáng tạo, sáng tác nhiều tác phẩm có giá trị về tư tưởng, nghệ thuật, gắn với lịch sử, văn hóa, con người Quảng Trị. Quản lý chặt chẽ, ngăn chặn, xử lý kịp thời hoạt động sáng tác, truyền bá tác phẩm văn học, nghệ thuật có ảnh hưởng xấu đối với xã hội, nhất là thế hệ trẻ. Đẩy mạnh xã hội hóa, đa dạng hóa các hình thức đầu tư cho hoạt động văn hóa, nghệ thuật, các công trình văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí. Có cơ chế, chính sách phù hợp để đầu tư cơ sở hạ tầng, thiết chế văn hóa, đào tạo nguồn nhân lực, quảng bá văn hóa, nghệ thuật, thương hiệu văn hóa.

Xây dựng và bồi dưỡng những điển hình tiêu biểu về văn hóa

Các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội phải thường xuyên xây dựng, biểu dương, cổ vũ những tấm gương tiêu biểu trong lĩnh vực văn hóa, nhất là văn hóa trong lãnh đạo, quản lý, ứng xử, giao tiếp và cuộc sống thường ngày. Phải tạo thành những phong trào quần chúng ngày càng sâu rộng, làm cho văn hóa ngày càng thấm sâu trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội, nhất là đời sống nhân dân, làm cho đời sống nhân dân ngày càng lan tỏa sâu rộng các giá trị văn hóa.

Ra sức đẩy mạnh xây dựng và nhân rộng các phong trào “người tốt, việc tốt”, “dạy tốt, học tốt”, “xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa”; “xây dựng các khóm, thôn, xã, phường, thị trấn văn hóa”, “xây dựng thuần phong mỹ tục”,... làm cho các phong trào thi đua ấy trở thành động lực thúc đẩy xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn.

Trong tổ chức thực hiện cần lưu ý rằng, bất cứ phong trào quần chúng nào cũng phải khắc phục tình trạng “có phát mà không có động”, động lúc đầu nhưng càng về sau càng im ắng, càng hình thức chủ nghĩa, khi nào nhớ đến mới đẩy mạnh một cách qua loa, đại khái; không sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm để từng bước nâng chất cuộc vận động.

* Chuyên đề năm 2023 (P1): Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về văn hóa

* Chuyên đề năm 2023 (P2): Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới

* Chuyên đề năm 2023 (P3): Quan điểm của Đảng ta về xây dựng văn hóa, con người trong giai đoạn hiện nay

* Chuyên đề năm 2023 (P4): Thực trạng xây dựng văn hóa, con người Quảng Trị

Nguồn: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Trị